Soru: es Selamu Aleykum ve Rahmetullahi ve Berakâtuh Benim sorum “Hilâfet Devleti’nin Cihazları [Yönetimde ve İdarede]” kitabından olacak. Orada Hilafet Devleti kurulduktan sonra anaparanın sahiplerine geri verileceğinden bahsediliyor. Soru şudur: Faiz mallarını ne yapacağız? Devlet onlara el koyabilir mi ya da onlarla yatırım yapabilir mi? Para olarak alınan faiz malları ayni olarak mı haramdır? Yoksa
Soru:
es Selamu Aleykum ve Rahmetullahi ve Berakâtuh
Benim sorum “Hilâfet Devleti’nin Cihazları [Yönetimde ve İdarede]” kitabından olacak. Orada Hilafet Devleti kurulduktan sonra anaparanın sahiplerine geri verileceğinden bahsediliyor. Soru şudur: Faiz mallarını ne yapacağız? Devlet onlara el koyabilir mi ya da onlarla yatırım yapabilir mi? Para olarak alınan faiz malları ayni olarak mı haramdır? Yoksa haramlık fiille mi ilgilidir?
Cevap:
Aleykum’us Selam ve Rahmetullahi ve Berakâtuh
1- “Biz, faiz mallarını ne yapacağız…” sorunuzun cevabını, Hilafet Devletinde Maliye Kitabında bulmak mümkündür. Kitap, kumar, faiz ve çalıntı gibi gayrimeşru yolla kazanılan parayı devletin nasıl harcayacağını açıkladı. Kitabın “Yöneticiler Ve Devlet Memurlarının Devlet Ve Ganimet Malına Hıyanet Ederek Elde Ettikleri Mallar, Kanun Dışı Yollarla Elde Edilen Mallar Ve Cezalar” bölümünde sayfa 138-139’ta şöyle geçmektedir:
“Vali, amil ya da herhangi bir devlet görevlisinin, gayri meşru yoldan elde ettikleri her mal Beytu’l Mal’ aittir ve Beytu’l Mal’ın gelirlerinden sayılır. Aynı şekilde fertlerin şeran yasak olan yollarda herhangi biri ile mal varlıklarını artırdıkları her mal da, haramdır ve mülk edinilmez. Kim faizle bir şey kazanırsa haramdır ve kazandığı şey mülk edinilemez. Çünkü Allah Subhânehu ve Teâlâ hem faizi hem de faizle mülkü geliştirmeyi haram kılmıştır. Allah Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyurdu:
الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَنْ جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ“Faiz yiyenler ancak, şeytan çarpan kimsenin kalktığı gibi kalkarlar. Bu onların: Zaten alış-veriş faiz gibidir demelerinden dolayıdır. Hâlbuki Allah faizi haram alış-verişi helal kılmıştır. Kime Rabbinden bir öğüt gelir de faizcilikten vazgeçerse, geçmiş olanlar kendisine ve hakkındaki hüküm Allah’a aittir. Kim de dönerse, onlar cehennem yaranıdırlar, orada temelli kalacaklardır.” [Bakara 275] Ve şöyle buyurdu:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakının ve eğer gerçekten iman etmiş kimselerseniz, faizden geriye kalanı bırakın. Eğer böyle yapmazsanız, Allah ve Rasûlüyle savaşa girdiğinizi bilin. Eğer tövbe edecek olursanız, anaparalarınız sizindir. Böylece ne zulmetmiş ne de zulme uğramış olursunuz.” [Bakara 278-279]
Faiz yolu ile malı yenilen kimseler biliniyorsa malı iade edilmesi gerekir. Eğer bilinmiyorsa faizli mala el konulur ve Beytu’l-Mal’a konur. Ayrıca faiz alıp verenlere şeri ceza verilir. “Yiyene, yedirene, yazana ve şahit olana.” Nitekim hadisi şerifte şöyle geçmektedir:
لَعَنَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ آكِلَ الرِّبَا، وَمُؤْكِلَهُ، وَكَاتِبَهُ، وَشَاهِدَيْهِ، وَقَالَ: هُمْ سَوَاءٌ “Rasûlullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem faiz yiyene, yedirene, yazana ve şahit olana lanet etti.” ve ‘‘ Hepsi eşittir” buyurdu.” [Müslim]
Kumar oynayarak mal kazanan kimsenin kazancı da haramdır ve mülk edinilemez. Sahibine iade edilmesi gerekir. Sahibi bilinmiyorsa müsadere edilip Beytu’l-Mal’a konur. Ayrıca kumar oynayanlara, ister kaybetsin, ister kazansın şeri ceza verilir. Çünkü kumar yolu ile mal varlığını artırmak şeran caiz değildir. Zira kumar haramdır. Allah Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyurdu:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ“Ey iman edenler; içki, kumar, diki taşlar ve fal okları; ancak şeytan işi pisliklerdir. Bunlardan kaçının ki felaha eresiniz. Şeytan; ancak içki ve kumar yüzünden aranıza düşmanlık ve kin sokmak ve sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alı-koymak ister. Artık vazgeçersiniz değil mi?” [Maide 90-91]”
2- Faiz para aynından dolayı mı yoksa fiilinden dolayı mı haram olur diye sorduğunuz sorunun ikinci bölümüne gelince, gayri meşru yolla kazanılan para, zatından dolayı haram değildir. Aksine kazanma ve geliştirme keyfiyetinden dolayı haram olur. Paranın aynı ise haram değildir. Örneğin kim, alkol satarak ya da faizle para kazanırsa, bu paralar zatından dolayı haram olmazlar. Aksine kazanma ve geliştirme keyfiyetinden dolayı haram olurlar. Bu nedenle haram yolla kazananlar onları mülk edinemezler. Paranın aynı ise haram olmaz. Bu yüzden Müslümanların Beytu’l Mal’ına konulur. Ve onların işlerinde harcanır. Domuz ve alkol gibi aynı haram olan mallar bundan müstesnadır. Çünkü onlar, zatından dolayı haramdırlar.
Kardeşiniz Ata İbn Halil Ebu Raşta
Facebook sayfasının linki:
