İktisat Nizamı
- Anasayfa
- İktisat Nizamı
MADDE – 129
MADDE-129: “Öşrü arazi: Üzerinde halkının Müslüman olduğu arazidir. Ayrıca Arap Yarımadası’nın arazisi de öşridir. Haraci arazi: Arap Yarımadasının dışında sulh veya harb neticesinde fethedilen arazidir. Öşri arazinin aslı ve sağladığı menfaati fertlere aittir. Fertler buna malik olurlar. Haraci arazi ise aslı devlete ait bir mülk olup fertler bundan elde edilen menfaate sahip olurlar. Şer’î akidler
DEVAMIMADDE – 128
MADDE-128: “İster infak için olsun, ister malı çoğaltma gayesiyle olsun Mülkiyette tasarruf, Şari‘nin iznine bağlıdır. İsraf, mal ile azgınlık ve cimrilik yasaklanacağı gibi, kapitalist şirketler, kooperatifler ve Şeriata muhalif tüm muameleler yasaklanır. Faiz, aldatma, ihtikar (stokçuluk), kumar ve benzeri şeyler yasaklanır.” Mal infakı ile ilgili delil aynı zamanda bu maddenin delili olarak da kabul edilebilir.
DEVAMIMADDE – 127
MADDE-127: “Menkul ve gayrı menkullerdeki ferdi mülkiyet, beş şer’î sebebe dayanır. Bunlar: 1. Çalışmak 2. Miras. 3. Yaşamak için mala olan ihtiyaç, 4. Mal ve gayret karşılığı olmadan fertlerin edindikleri mallar. 5. Devletin malından tebaaya vermesi.” Bu madde, mülkiyetin şer’î sebeplerini yani maldan yararlanma hususunda Şari’nin izin verdiği halleri beyan ediyor. Bunların mülkiyeti çoğaltma nedenleri
DEVAMI
MADDE – 126
MADDE-126: “Tasarrufu Devlet Reisinin rey ve içtihadına bağlı olan her mal Devlet mülkü olarak kabul edilir. Vergiler, harac ve cizye gibi mallar bu türden mallardır.” Bunun delili; Halifenin rey ve içtihadı ile malda istediği tasarrufu yapabilme iznini Şari’den aldığı malın Devlet mülkiyeti olduğuna delalet eden şer’î delillerdir. Zira Rasul (u) cizye malını kendi reyi ile
DEVAMIMADDE – 125
MADDE-125: “Kamu mülkiyeti; toplumun ortak olarak maldan yararlanma hususundaki Şari‘in iznidir.” Bu maddenin delili; Ortak olarak maldan yararlanma hususunda Şari’nin izni olduğuna dair kamu mülkiyeti tarifine delalet eden şer’î delillerdir. Bu tarifin delilleri kamu mülkiyeti hususunda gelen nasslardır. Rasul (u)’in şu sözü gibi: الْمُسْلِمُونَ شُرَكَاءُ فِي ثَلأثٍ فِي الْكَلأ وَالْمَاءِ وَالنَّارِ “Müslümanlar üç şeyde ortaktırlar;
DEVAMIMADDE – 124
MADDE-124: “Ferdi mülkiyet; mal veya menfaat yoluyla takdir edilen şer’î bir hükümdür. Bu hüküm mülkiyetin ait olduğu kimsenin ondan yararlanmasını ve ondan karşılık alabilmesini gerektirir.” Bu maddenin delili, malın bizzat kendisinden yararlanma ile ilgili olarak Şari’in izninden ibaret olan ferdi mülkiyetin tarifine delalet eden şer’î delillerdir. Bu aynı zamanda mülkiyetten faydalanmaya ait Şari’in iznini de
DEVAMI
MADDE – 123
MADDE-123:“Mülkiyet üç kısımdır: 1. Ferdi mülkiyet, 2. Kamu mülkiyeti. 3. Devlet mülkiyeti.” Bu üç mülkiyetin tarifini yapan delil Kitap ve Sünnet’den çıkarılmıştır/istinbat edilmiştir. Şer’î delillerden istinbat edilen mülkiyetin bütün çeşitleri araştırma ile meydana çıkmıştır. Şer’î delilden istinbat edilen mülkiyetin tarifiyle beraber, mülkiyete delalet eden şer’î delilleri araştırdığımız zaman, mülkiyet çeşitlerinin bu maddede zikredilen üç çeşit
DEVAMIMADDE – 122
MADDE-122: “Mal yalnız Allah’ındır. Allah (Y) maldan tasarruf yapma yetkisini insan oğluna vererek onu halife kılmıştır. Bu umumi hilafetten dolayı kişinin mülk edinme hakkı tahakkuk eder. Ferdin mal edinme iznini Allah vermiştir. Bu özel izin sebebiyle mal bilfiil ferdin mülkiyetine girmiştir.” Bu maddenin delili Allahu Teâla’nın şu ayetleridir: وَآتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ “Allah’ın
DEVAMIMADDE – 121
MADDE-121: “Fert fert toplumun tümünün ihtiyaçlarının tamamen karşılanmasını, lüks ihtiyaçlarını da yapılabilecek en üst seviyede temin edebilecekleri ortamların garantilenmesi gerekir.” Bu madde iki şıkka ayrılır. 1. Temel ihtiyaçların karşılanmasını garanti etmek. 2. Lüks ihtiyaçların karşılanmasına imkan hazırlamak. Birinci şıkka ait birçok delil mevcuttur. Bilindiği gibi Şari, kazanmayı ve rızk aramak için çalışmayı teşvik etmiş, rızık
DEVAMI