MADDE-137: “Devletin ölü araziyi ve kamu mülkiyetine dahil olan malları ümmet yararına kullanmak için koruması caizdir.”

Bu iki maddenin delili Rasul (u)’den rivayet edilen şu sözdür:

لا حِمَى إِلا لِلَّهِ وَلِرَسُولِهِ “Korumak ancak Allah ve Rasulü içindir.”[1]

Hadiste geçen el-Hima kelimesi bütün Müslümanlara ait olan bir malı koruyarak insanların orayı tahrip etmesine, onu kendi mülkiyetine almasına engel olmak demektir. Rasul (u) halka ait olan malı belli kişilerin müdahalesinden korumuştur. Böyle bir müdahaleyi haram kılmıştır.

Kamu mülkiyeti olan malı herhangi bir şahıs kendi mülkiyetine alması helal olmadığı gibi, Halife de böyle bir işi kendi nefsi için yapamaz. Çünkü o, Allah’ın haram kıldığını helal yapamaz. Bundan dolayı devletin kamu mülkiyetine dahil herhangi bir şeyi herkesin istifadesinden ayırarak bir kişiye vermesi caiz olmaz. Ancak devletin yani Halifenin, ölü arazi ve kamu mülkiyetinden sayılan herhangi bir şeyi kendi nefsine değil, Müslümanların yararına tahsis etmesi caizdir. Buna delalet eden delil ise İbni Ömer’in rivayet ettiği şu husustur: “Peygamber (u) Müslümanların atlarının sulanması için sulak ve otlak bir yeri koruluğa aldı.” Ebu Ubeyde Amir b. Abdullah b. ez-Zübeyr onun da babasından rivayet ettiğine göre şöyle demiştir; “Bir bedevi Ömer’e gelerek: Ey Emir el-Müminin cahiliyede beldelerimiz ve arazimiz üzerinde çok savaş verdik. O araziler üzerinde Müslüman olduk. Fakat sen o arazilerimizi koruluk haline getirdin” dedi. Ömer başını kaldırdı bıyığını bükerek homurdandı, Ömer kederlenip öfkelendiği zaman ellerini bıyıklarına atar onları büker ve homurdanırdı-Bedevinin bu sözlerindeki ısrarını görünce Ömer öfkeli bir biçimde: “Mal Allah’ın malıdır kullar da Allah’ın kullarıdır. Vallahi eğer ben Allah yolunda sevk ediyor olmasaydım yeryüzünden bir karış yeri koruluk haline getirmezdim” dedi.

Hadis, Devletin uygun gördüğü şeyleri koruma sahasına alabileceğine sahih olarak delalet etmektedir. Yani halife kamu mülkiyetine dahil bazı yerleri Müslümanların yararına hizmet etmek üzere korumaya alabilir. Otlaklar ve meralar gibi. Peygamber (u)’den sonra sahabeler aynı yolu takip etmişlerdir. Konu umumi olduğu için her Halife böyle yapabilir.

[1] Buhari, K. Mesakat, 2197