MADDE-30:  “Halife olarak biat edilecek kimsede tercih şartları bulunmasa da başkası değil in’ikad şartlarının (Hilâfet sözleşmesinin belirlenmesi için lazım olan şartların) tamamının bulunması şartı koşulur. Çünkü asıl olan in’ikad şartlarıdır.”

Bunun delili, halifenin sıfatları hakkında geçen delillerdir. Nitekim halifenin sıfatları hakkında geçen bir takım delillerdeki talep, kesin olmayan taleptir. Meselâ, Rasul (u)’in şu sözü gibi:

إِنَّ هَذَا الأمْرَ فِي قُرَيْشٍ “Muhakkak bu iş/yönetim Kureyş’tedir.”[1]

Zira bu, talebi içeren bir haberdir. Bu haber, şu hadislerle yanyana getirildiğinde içerdiği talebin kesinlik ifade etmediği görülür:

Rasul (u), Àmr b. Sa‘sa‘ kabilesine kendisini takdim edip Davetini göstererek onlardan yardım talep ettiğinde, onlar ona dediler ki: “Yönetim senden sonra bizim olacak mı?” Rasul (u) dedi ki: “Muhakkak ki yönetim Allah’a aittir. O  da istediği yere verir.”

Bu, yukarıda geçen hadisteki talebin kesin olmadığına delâlet eder.

Ayrıca Rasul (u), Tebük’e giderken yerine Muhammed b. Mesleme el-Ensari’yi atadı. Rasul (u), onu savaştan dönesiye kadar Medine’ye kendisi için vali olarak değil halife olarak atadı. Muhammed b. Mesleme, Kureyş’ten değildir. Bu ise, yukarıdaki hadiste geçen talebin kesin talep olmadığına delâlet eder.

Ayrıca halifenin sıfatları hakkında geçen bir kısım hadislerdeki talep ise kesin taleptir. Meselâ; Rasul (u)’in Abdullah b. Hişam’ın biatını çocuk olduğu için red etmesi gibi. Böylece bu, halifenin baliğ olmasının şart koşulmasına bir delildir. Çünkü, çocuktan biat sahih olmayınca evla babından çocuğun halife olması da sahih olmaz. Böylece halifenin sıfatlarından kesin talep sigasıyla geçenler, halife  olacak kişi için Hilâfet sözleşmesinin tamamlanması için gerekli olan şartlar olarak itibar olunurlar. Bunların dışında kalanlar, kesin olmayan talep oldukça haklarında nass bile varid olsa Hilâfet sözleşmesinin tamamlanması için şart koşulmazlar.

[1] Buhari, K, Ahkam, 6606