MADDE-42:   “Halife olma şartları tefviz muavini için de şart koşulur. Yani; erkek olması, hür olması, müslüman olması, bâliğ olması, akıllı olması, adalet sıfatı olması, kâdir olması (yani kendisine teslim edilen işleri yapmaya yeterli olması).”

Bu maddenin delilleri, halifenin şartlarının delilleridir. Böylece, tefviz muavininin erkek olması şartı, Rasul (u)’in şu sözünden dolayıdır:

لَنْ يُفْلِحَ قَوْمٌ وَلَّوْا أَمْرَهُمُ امْرَأَةً“İşlerini/yönetimlerini bir kadına teslim eden bir topluluk kesinlikle felah bulmaz.”[1]

Tefviz muavini, hür olmalıdır. Çünkü köle, kendi nefsine sahip değildir ki, başkasının işini yüklenme yetkisine sahip olsun.

Tefviz muavini, bâliğ olmalıdır. Çünkü, Rasul (u) şöyle dedi:

رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلَاثَةٍ “Kalem üç kişiden kaldırıldı” deyip onlardan birisi olarak; وَعَنِ الصَّبِيِّ حَتَّى يَكْبُرَ “… ve bâliğ olasıya kadar çocuktan.”[2]

Tefviz muavini, akıl sahibi olmalıdır. Çünkü yukarıdaki hadiste kalemin kendisinden kaldırıldığı üç kişiden birisi olarak;

وَعَنِ الْمَجْنُونِ حَتَّى يَفِيقَ “İyileşesiye kadar, cinnet getirenden (aklı başından gidenden)…”[3]

Tefviz muavini, adalet sıfatına sahip olmalıdır. Çünkü, Allahu Teâlâ şahitlikte bunu şart koşmuştur. Şöyle demiştir:

وَأَشْهِدُوا ذَوَى عَدْلٍ مِنْكُمْ “İçinizden adâlet sahibi iki kişiyi şahid kılın.”[4]

Adalet sıfatına haiz olmasının (fasık olmamasının) şart koşulması halifenin muavini için elbette ki evlâ babındandır. Tefviz muavini için, yönetim işlerinde yeterliliğe sahip kişilerden olması şartı da koşulur. Ta ki o, Hilâfet yükünü taşımakta, yönetim ve otorite mesuliyetinde halifenin yardımcısı olmakta başarılı olsun.(*)

---

[1] Buhari, Fiten, 6570

[2] Ebu Davud, K. Hudud, 3822

[3] Ebu Davud, K. Hudud, 3823

[4] Talak: 2

(*) NOT: Bu maddenin izahı, İslâm’da Yönetim Nizamı kitabının Arapça’sından alındı. s.129-130